اخلاق و تشکیک

  احمد بهشتی* مهدی بهشتی**  این نوشتار به دنبال این حقیقت است که خلق و خوی انسانی از مفاهیم متواطی ـ که بر همه‌ی مصادیق یکسان حمل شود ـ نیست و نباید انتظار داشت که همه‌ی انسان‌ها به لحاظ اخلاق حمیده و فضایل کریمه و پیراستگی از رذائل قبیحه، مساوی باشند. در حقیقت باید بگوییم: انسان‌ها به دو گروه اخلاقی و غیر اخلاقی تقسیم نمی‌شوند، بلکه در نسبت به اخلاق، یک گروه بیشتر نیستند، ولی این گروه عظیم به لحاظ سلسله‌ی مراتب و درجات از مرتبه‌ی ضعیف‌ترین شروع می‌شود و تا بی‌نهایت ادامه می‌یابد. آن که در مرتبه‌ی بی‌نهایت است، پیامبر گرامی اسلام است. دیگران بر حسب درجات و مراتب خود، سایه نشین طوبای پر بر و بار خلق عظیم اویند.     *. استاد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات **. کارشناس ارشد دانشگاه علامه طباطبائی